İstihdam politikası ve tedbirleri için 2023-2025 Orta vadeli programda birinci madde;
“1.Nitelikli işgücünün geliştirilmesi amacıyla bölgesel ve sektör odaklı eğitim ihtiyaç analizleri yapılacak, mesleki eğitim programları dijital ve yeşil dönüşümün gereklerine cevap verecek şekilde güncellenecektir.” şeklindedir.
2024-2026 OVP’de de yine birinci madde değişmemiş, yalnızca ifadenin kelime yapısı değişmiştir.
“1. Nitelikli ara eleman ihtiyacının sağlanmasına yönelik pilot illerde yapılacak analiz sonuçları dikkate alınarak sanayi ile işbirliği içerisinde mesleki eğitim programları hayata geçirilecektir.’’ denilmiştir.
Bu temenniler mevcut çalışanlarla ilgilidir. İstihdam yaratılması, yatırım ortamının iyileştirilmesi ve istihdamın artırılması programda yer almıyor.
*TÜİK verilerine göre, Türkiye’de işsizlik yüzde 10 dolayında kronikleşti.
*AKP iktidarından önce 2000 yılında işsizlik oranı yüzde 6 idi. AKP iktidarında yüzde 14’e kadar yükseldi. 2023’te yüzde 9,4 olarak açıklandı.
*Dünya çalışma örgütü İLO (İnternational Labour Organization)’nün son raporuna göre 2023 yılında Dünya ortalama işsizlik oranı yüzde 5,3’tür. Bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde işsizlik oranı ortalama yüzde 5,7’dir.
Açıklanan işsizlik oranlarına rağmen Sayın Cumhurbaşkanı işsizliği kabul etmiyor ve işsizlik var diyenlere tepki gösteriyor;
*2021 yılında “Ne diyor birileri, iş yok… Nankör bunlar; İş arayana iş var. Yan gelip yatarak para kazanmak istiyorlar” demişti.
*Aynı şekilde 2022 yılında Kütahya'da “Türkiye'de işsizlik olmadığını iddia ederek "Bir de utanmadan sıkılmadan diyorlar ki işsizlik var. Ne işsizliği ya? Yeter ki iş istesin vatandaş, iş çok" demişti.
Gerçekte ise; TÜİK 2023 yılında 3 milyon 264 bin kişinin işsiz olduğunu ve işsizlik oranı da yüzde 9,4 olarak açıkladı. Aynı zamanda iş aramayan ve iş bulsa hemen işe başlayacak olanların sayısını da 3 milyon 226 bin olarak açıkladı.
Yani toplam olarak fiili işsiz sayısı 2023 yılında 6 milyon 400 bin kişi ve fiili işsizlik oranı da yüzde 16,8 oldu. (Aşağıdaki tablo.)
İkinci mesele, TÜİK’in açıkladığı işsizlik oranı, Türkiye şartlarına birebir uymuyor. Eğer işsizlik sorununu çözmek istiyorsak, iş aramış ve bulamayınca umudu kaybolmuş olanlar ile aslında işsiz olduğu hâlde iş aramayanlar kategorisinde sayılan ve fakat iş bulsa hemen başlayacak olanları da fiili işsiz olarak kabul etmek gerekir. İşsiz oranını da buna göre, yüzde 16,8 olarak hesaplamak gerekir.
İşsiz sayısında dikkat çeken bir diğer husus, 2022’den 2023’e ilan edilen işsiz sayısında 318 bin azalma olduğu ve fakat TÜİK’in işsiz saymadığı;
iş bulma umudu kaybolmuş olanların sayısının 156 bin, iş aramayıp iş bulsa başlayacak olanların sayısının ise 246 bin (toplam 402 bin ) artmış olduğudur.
Özetle işsiz sayılmayanların ve fakat fiili işsizlerin sayısında artış, ilan edilen düşüşten daha yüksek oldu.
Bu gerçekler varken, hükûmetin işsizlik yok demesi, herkesin aklına şu üç soruyu getiriyor;
*TÜİK bir devlet kurumudur. Cumhurbaşkanı resmî işsizlik verilerine bakmıyor mu?
*Hükûmet işsizliği biliyor ve fakat çözemiyor, halka işsizlik yok algısı mı yaratmak istiyor.
*Hükûmet işsizliği çözmek istemeyip, kendisine muhtaç kitleler mi yaratmak istiyor? Sonra bunlara para dağıtarak oya mı çevirmek istiyor?
