TR-UNB-0722
ÜÇLÜ NEGATİF MEME KANSERİNDE HASTA YOLCULUĞU ARAŞTIRMASININ SONUÇLARI AÇIKLANDI
Kanser Savaşçıları Derneği tarafından gerçekleştirilen “Üçlü Negatif Meme Kanserinde Hasta Yolculuğu” araştırmasının sonuçları düzenlenen bir basın toplantısıyla açıklandı.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık olarak her 6 ölümden biri, Türkiye’de ise her 5 ölümden biri kanser nedeniyle gerçekleşiyor. Meme kanseri, dünyada kanser türleri içerisinde kadınlarda görülme sıklığı açısından ilk sırada yer alıyor. Kadınlarda en sık görülen kanser türü olan meme kanseri tiplerinden "üçlü negatif meme kanseri" genç kadınları hedef alması nedeniyle özellikle dikkat çekiyor.
Kanser Savaşçıları Derneği üçlü negatif meme kanseri tanısı alan bireylerin tanı ve tedavi sürecinde yaşadığı sorunları ve ihtiyaçları belirleyerek çözüm üretebilmek adına bilimsel bir araştırma başlattı. Araştırma, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gürkan Sert tarafından yürütüldü.
Kanser Savaşçıları Derneği Başkanı Belma Kurdoğlu Akgün, bu araştırmayla üçlü negatif meme kanseri tanısı alanların ve yakınlarının kanserle tanışma anından itibaren tedavi ve sonrasındaki süreçlerinde karşılaşabilecekleri ihtiyaçlarına çözümler üretebilmeyi amaçladıklarını söyledi. Akgün açıklamasında “Kanser Savaşçıları Derneği olarak, eğitim, farkındalık ve psikolojik destek konusunda projelere imza atıyoruz. Hasta Yolculuğu araştırması da bunun bir parçası. Üçlü negatif meme kanseri tanısı konulan kanser hastalarıyla yapılan görüşmelerle gerçekleştirilen araştırmanın kanserle ilgili hasta olsun olmasın toplumda farkındalık yaratacağına inanıyoruz. Bu vesileyle koşulsuz desteklerinden dolayı Gilead’a da teşekkür ediyoruz.” dedi.
KANSER HASTALARININ YOLCULUĞU
Toplantıda araştırmaya ilişkin bilgiler veren Prof. Dr. Gürkan Sert, üçlü negatif meme kanseri tanısı alan hastalarla yapılan görüşmelerden hastaların sağlık durumları hakkında bilgilendirilmeleri, tanı alma ve tedaviye erişim süreçleri ile sosyal, iş, aile yaşamlarının, üreme fonksiyonlarının nasıl etkilendiği başlıklarında veriler elde edildiğini belirtti.
Prof. Dr. Sert, araştırma sürecinde üçlü negatif meme kanserinin teşhisi için toplumda yeterince bilinçlenmenin olmadığı, hastaların tanı alma ve tedavi konularında önemli bilgi eksikliklerinin bulunduğu, tedavi sürecinde yaşanacakları öngöremediği, tanı ve tedavi süreçlerinin hastanın ve ailesinin yaşamında zorluklara neden olduğu gibi bulgular elde ettiklerini vurguladı.
Uygulanan tedavi ve yenilikçi yaklaşımların kanserle mücadelede önemli bir yer taşıdığını belirten Prof. Dr. Gürkan Sert, tanıya başvuru, tanının konması, tedavi ve sonrasında hastanın ve yakınlarının psikolojik, ekonomik ve sosyal yönden desteklenmesinin hastanın refahı açısından sunulan tıbbi tedaviler kadar önem taşıdığına dikkat çekti. Prof. Dr. Sert, araştırma bulgularını özetle şöyle aktardı:
- Hastalar tesadüfen ellerine kitle gelmesi nedeniyle tanı almak için başvurmaktadır.
- Hastaların başvurdukları sağlık kurumuna göre tanı alma süreleri değişkenlik göstermektedir.
- Genç yaş ve ailede kanser öyküsü olmaması tanı alma süresinin uzamasına neden olmaktadır.
- Hastaların tanı alma sürelerinin uzaması tedavi süreçlerini güçleştirmektedir.
- Tedavinin başlamasıyla birlikte hastalar kemoterapi sürecinde güçlük/ağrı, halsizlik, beslenme sorunları, psikolojik sorunlar yaşayabiliyor.
- Tedavi sürecinde özel hastane ve kamu hastanelerinden hizmet alanların yaşadıkları süreçler farklılaşabiliyor.
- Maddi zorluklar hastalığın her evresinde hastayı ve hasta yakınlarını doğrudan etkiliyor.
- Kanser tedavisinde kullanılan yenilikçi tedavi seçeneklerine erişimde sorunlar yaşanmaktadır.
- Tanı ve tedavi hakkındaki bilgi ve bilgilendirilme eksiklikleri hastalarda kaygı ve endişeleri arttırmaktadır.
- Hastalığı konusunda doğru bilgiye ulaşamayan veya eksik bilgilendirilen hastalar internetten bilgi edinme yoluna gidebiliyor.
- Genç yaştaki hastalarda fertilite’nin (doğurganlık) korunması için tanının ardından tedaviye mi başlamalı, fertiliteyi koruyucu yöntemlere mi öncelik verilmeli sorusuyla ilgili hızlıca karar verme zorunluluğu önemli hale geliyor.
ÜÇLÜ NEGATİF MEME KANSERİ DAHA ÇOK GENÇ KADINLARDA GÖRÜLÜYOR
Kanser Savaşçıları Derneği’nin “Hasta Yolculuğu” konusundaki araştırmasının özellikle üçlü negatif meme kanseri farkındalığı adına önemine dikkat çeken İç Hastalıkları ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Özlem Sönmez, “Üçlü negatif meme kanseri (TNBC) alt tipi, küresel ölçekte tüm meme kanseri vakalarının yaklaşık %10-15'ini oluşturur. Türkiye’de ise farklı yıllarda yayınlanan verilere göre meme kanseri alt tipleri içerisinde TNBC görülme oranı benzerdir. TNBC, diğer meme kanseri tiplerinden hastalık seyri ve tedavi yanıtı açısından farklılıklar gösterir. Üçlü negatif meme kanseri hastaları genellikle genç ve önemli bir kısmında ailede kanser öyküsü olan kadınlardan oluşur. Hastalığın genç yaştaki kadınlarda geç evrede teşhis edilmesi ve agresif seyirle ilerlemesi nedeniyle hastaların yenilikçi tedavi seçeneklerine hızlı erişimi daha da önemlidir. Bu noktada Türkiye’de Sağlık Bakanlığı çok değerli ve olumlu adımlar atmaktadır. Klinik çalışmalar, uygun hastaların yenilikçi tedavi seçeneklerine erişimini mümkün kılarken, bu süreçte hastaların hekimleri tarafından detaylı ve doğru şekilde bilgilendirilmesi son derece önemlidir” dedi.
Hastaların, konunun uzmanı olmayan kimseler tarafından oluşturulan, özellikle sosyal medya kaynaklarından tedavi yöntemleri aramasının, tanı ve tedavi süreçlerinde telafisi mümkün olmayan olumsuz sonuçlara yol açabildiğini vurgulayan Prof. Dr. Özlem Sönmez “Hastalığın tedavisi ve takibi için hasta tıbbi onkoloji uzmanına başvurulmalıdır. Ülkemizde bu alanda çalışan tıbbi onkoloji uzmanlarının bilgi seviyesi en üst düzeydedir ve güncel bilimsel gelişmeleri takip ederler. Hasta tedavisi süresince hekimini mutlaka bilgilendirmelidir. Öte yandan kanserle mücadele eden hastaların doğru bilgi kaynaklarına erişiminin sağlanmasının da son derece önemli olduğunu düşünüyorum” dedi.
TR-UNB-0721
Üçlü Negatif Meme Kanseri Medikal Bilgi Notu
Dünyada ve Türkiye’de Kanserler
- Dünya Sağlık Örgütü’nün 36 spesifik kanser türü ve 185 ülke veya bölgeden elde ettiği son güncel verisine (GloboCan 2020) göre tüm dünyada yılda 19.3 milyon yeni kanser vakası görülürken, bu rakamın 2040 yılında 30 milyonun üzerinde olması beklenmektedir.
- Tüm dünyadaki vakalar içerisinde meme kanseri (%11.7), akciğer kanseri (%11.4), kolorektal kanser (%10) ve prostat kanseri (%7.3) olmak üzere yeni vakaların görülme sıklığına bakıldığında ilk sıralarda yer almaktadır.
- Kansere bağlı ölümlere baktığımızda dünyada 2020 yılında 9.96 milyon kişi kanserden dolayı hayatını kaybetmiştir ve en başta akciğer kanserleri yer almaktadır (%18). 2020 yılı için yaklaşık 10 milyon olan bu kaybın 2040 yılında yaklaşık 1.6 katına çıkması (16.2 milyon) beklenmektedir.
- Ülkemizde yılda 234 bin yeni kanser vakası görülürken bunun 2040 yılında yaklaşık iki katına çıkarak 393 bin olması beklenmektedir. Bu vakaların yarısından fazlası (126 bin/234 bin) kaybedilmekle birlikte yıllar içerisinde kansere bağlı ölümün ülkemizde vaka sayısına paralel olarak yaklaşık 2 katına çıkması beklenmektedir (233 bin).
Meme Kanseri
- Meme kanseri, ülkelerin çoğunda kadınlarda insidans ve mortalite açısından ilk sırada yer almaktadır. Küresel insidans 2,3 milyon vaka, küresel mortalite 110 ülkede 685.000 ölüm ile karşımıza çıkmaktadır.
- Kadınlar arasında meme (%23.9) kanseri yeni vakaların görülme sıklığı olarak ilk sırada yer almaktadır.
- Meme kanseri, her iki cinsiyette %10,3 (kümülatif risk %4,89) ve %5,7 (kümülatif risk %1,39) insidans ve ölüm oranları ile Türkiye'de önde gelen kanserdir.
Üçlü Negatif Meme Kanseri (TNBC: Triple Negative Breast Cancer)
- Meme kanseri geniş bir hastalık spektrumunu kapsamaktadır. Hastada meme kanseri bulunduğunda, tedavi seçeneklerini belirlemek için üç farklı reseptör test edilir. Bunlar östrojen reseptörü (ER), progesteron reseptörü (PR) ve insan epidermal büyüme faktörü reseptörü 2'dir (HER2). Üçlü negatif meme kanseri, bu reseptörlerin tümör hücresinde olmaması ile tanımlanmaktadır. TNBC kanser hücrelerinin hormon reseptörleri (östrojen veya progesteron) yoktur ve sınırlı miktarda HER2'ye (insan epidermal büyüme faktörü reseptörü 2 olarak bilinir) sahiptir. Hastalık bu reseptörlerden yoksun olduğu için mevcut tedavi seçenekleri sınırlıdır ve genellikle etkisizdir.
- TNBC alt tipi, küresel ölçekte tüm meme kanseri vakalarının yaklaşık %10-15'ini oluşturur. Türkiye’de ise farklı yıllarda yayınlanan verilere göre meme kanseri alt tipleri içerisinde TNBC görülme oranı %10-15 arasında değişmektedir.
- Üçlü negatif meme kanseri, diğer birçok kanser türünden farklıdır. Daha genç ve menopoz öncesi kadınlarda daha sık teşhis edilir ve siyahi ve hispanik kadınlarda daha yaygındır.
- TNBC hastalarının daha yüksek bir yüzdesi 50 yaşından önce teşhis edilir. Buna karşılık, diğer meme kanserlerinin çoğu 60 yaşın üzerindeki kişilerde teşhis edilir. TNBC alt tipi orantısız bir şekilde genç kadınları etkilemektedir. Amerika verilerine göre TNBC için ortalama tanı yaşı ~59 iken diğer alt tipler için ~62'dir. Orta Doğu için ortalama tanı yaşı TNBC’de 49’dur. Türkiye için ise TNBC ortalama tanı yaşı 44-50 arasında değişmektedir. Diğer alt tiplerin de yer aldığı çalışmalarda görece olarak ortalama tanı yaşı daha gençtir.
- TNBC hızlı bir şekilde büyüme eğilimindedir, bulunduğu anda yayılmış olma olasılığı daha yüksektir ve diğer meme kanseri türlerine göre tedaviden sonra nüks etme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle, TNBC için hayatta kalma oranları genellikle diğer meme kanseri türleri için olduğu kadar yüksek değildir. Hayatta kalma oranları (Sağkalım), aynı kanser türü ve evresine sahip insanların yüzde kaçının teşhis konulduktan sonra belirli bir süre (genellikle 5 yıl) hala hayatta olduğu hakkında bir fikir verebilir. Hastaya ne kadar yaşayacağını söylemez, ancak tedavinin başarılı olma ihtimalini daha iyi anlamaya yardımcı olabilir. TNBC genellikle diğer meme kanseri alt tipleri ile karşılaştırıldığında daha büyük tümör boyutu ile kendini gösterir. Ayrıca meme kanseri alt tipleri arasında TNBC 5 yıllık sağkalımı en düşük olanıdır (%77 vs %91).
Üçlü Negatif Meme Kanserinde Metastatik Evre (mTNBC: Metastatic Triple Negative Breast Cancer):
- TNBC hücreleri memedeki orijinal tümörden ayrılarak vücudun diğer bölgelerine gidebilir. Bu olduğunda, metastatik TNBC olarak bilinir. Kanser vücuda yayıldıktan sonra, tamamen çıkarılması pek olası değildir. TNBC’nin akciğer, beyin (beyin metastazları veya beyin metleri olarak bilinir) ve karaciğer dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerine yayılma olasılığı yüksektir.
- TNBC hastalarının metastatik hastalık ile başvurma olasılığı, HR+/HER2- meme kanseri hastalarından daha yüksektir. En yaygın metastaz bölgeleri meme kanseri alt tipine göre değişebilir. TNBC’de, diğer meme kanseri alt tiplerine kıyasla visseral organlara metastaz insidansı daha yüksektir. TNBC’de metastaz bölgeleri ve oranları; beyin %30, akciğer %40, karaciğer %20, kemik %10 iken diğer meme kanseri alt tiplerinde metastaz bölgeleri ve oranları farklıdır: Beyin %10 (HER2+ meme kanserinde daha yüksek), akciğer %20, karaciğer %30, kemik %40. TNBC için, uzak nükse kadar geçen ortalama süre tanıdan sonra 2.6 yıldır.
- TNBC, genellikle ileri bir aşamada teşhis edilen agresif bir hastalıktır. mTNBC tanısı alan hasta kohortları arasında, tanı anında metastatik olan hastaların oranı %11-%14 arasında değişmektedir. Geç evre, metastatik veya nüks eden kanser teşhisi konması, hastanın mamografi, kendi kendine muayene veya sağlıklı yaşam tarzı konusunda ihmali olduğu anlamına gelmez. TNBC, bunlardan bağımsız olarak yüksek bir nüks oranına sahiptir.
- Metastatik (veya evre IV) TNBC, diğer alt tiplerin metastatik hallerine kıyasla daha zorlu bir prognoza sahiptir ve kemoterapiye daha düşük oranda yanıt verir. Birçok hasta sınırlı etkinlik sunan kemoterapi alır ve mTNBC'li hastalar için daha etkili tedavilere ihtiyaç vardır. Metastatik meme kanseri, hastanın yaşam kalitesi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Tanıdan sonraki 1 yıl içinde meme kanserinin sağlık durumuna etkisi, tanı sırasındaki yaştan etkilenir. Diğer meme kanseri alt tiplerinden daha erken yaşta gözükmesi TNBC için özellikle önemlidir.
