SAHİM-SEN’DEN BARAJ DEĞERLENDİRMESİ
Örgütlenme özgürlüğünün ve hakkının baraj hamleleriyle kamuda engellenmeye çalışıldığını iddia eden SAHİM-SEN Genel Başkanı Özlem Akarken, baraj uygulamaları ile ilgili Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) aylar önce başvurduklarını söyledi. ILO’nun sessizliğe bürünmesinin kabul edilemez olduğunu ifade eden Akarken, “Barajlar, demokrasi ve hukukun üstünlüğünün beyan edildiği, Gazi Mustafa Kemal Atatürk‘ün ve silah arkadaşlarının Türk milletinin büyük çabalarla kurduğu Türkiye Yüzyılı projelerine layık değildir. Örgütlenme özgürlüğü ilkelerine saygı duyulmasının nihai sorumluluğu, hükümete ait olduğu halde barajları kanun haline getiren de hükümettir. Unutulmamalıdır ki; örgütlenme özgürlüğü, barış ve sosyal adaletin temel teminatlarından biridir.” dedi.
Sendikal örgütlenmenin önüne ket vuran önce % 1 sonra %2 barajı gündemdeki en önemli konulardan birini oluşturmaya başladı. Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİM-SEN), % 1 barajı ilgili ILO’ya ve Danıştay’a başvurmuş ve Danıştay, % 1 barajını kaldırmıştı.
SAHİM-SEN ILO’YA CHP DE ANAYASA MAHKEMESİ’NE BAŞVURDU
Bu gelişmelerden sonra 6. Toplu İş Sözleşmesi’yle sendikalara % 2 barajı getirerek hizmet verdikleri hizmet kolunda % 2 barajındaki sendika üyelerine 3 ayda bir ödenen toplu sözleşme ikramiyesi farklı miktar, %2 barajının altında kalan sendikalara da farklı miktar ödenmesine karar verildi. Bunun üzerine SAHİM-SEN olarak ILO’ya, ayrıca Cumhuriyet Halk Partisi de Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Konuyla ilgili bir değerlendirme yapan SAHİM-SEN Genel Başkanı Özlem Akarken, “28/12/2022 Tarih ve 32057 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Elektrik Piyasası Kanunu İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 11’inci maddesinde yer alan "… kamu görevlisi sendikasının kurulu olduğu hizmet kolunda sendika üyesi olabilecek toplam kamu görevlisi sayısının en az % 2'sini sendika üyesi kaydeden kamu görevlileri sendikalarına üye olup…” ibaresinin Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), nezdinde düzenlenmiş olup; Türkiye’nin tarafı olduğu 87 ve 98 No’lu sözleşmelere aykırılık teşkil ettiği ve örgütlenme özgürlüğünü açıkça ihlal ettiğinden ötürü, konu hakkında gereğinin yapılması ve söz konusu ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için tavsiyede bulunulması talebiyle ILO’ya 04.02.2023 tarihinde mail yoluyla başvurduk . Daha önce % 1 oranı için diğer bağımsız sendikaların katılımıyla ILO Türkiye Temsilciliği ziyaret edilmiş ziyaretin akabinde bağımsız sendikalar olarak SAHİM-SEN Hukuk Birimi’nin hazırladığı başvuru metniyle 24 Eylül 2021tarihinde başvuru yapılıp Danıştay’da da dava açılmıştır. Dava süreci boyunca ILO başvurusuna herhangi bir cevap verilmemiştir. Danıştay ise hukukun üstünlüğünü ispatlamış % 1 oranını iptal etmiştir. Akabinde ise bu sefer kanunla % 2 oranı getirilmiştir. İtirazlar yapılmış ama maalesef kanunlaşınca CHP tarafından Anayasa Mahkemesi’ne taşınmıştır. SAHİM-SEN olarak ise tekrar ILO’ya başvuru yapılmıştır. Anayasa Mahkemesi usulden görüşme kararı verdiği halde hala kararını Anayasa Mahkemesi açıklamamakla beraber ILO da herhangi bir karar girişiminde bulunmamıştır. Bunun üzerine ILO’yla temasa geçilmeye çalışılmış maillere cevap verilmediği gibi telefonla da iletişim sağlanamamıştır.
BARAJIN ALTINDA KALAN ÜYELERİN HAKLARI ELLERİNDEN ALINMIŞ DURUMDA
Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİM-SEN) olarak; kurulduğumuz ilk günden itibaren devletimize ve Türk milletine tam sadakat ve bağlılık; demokrasiye, insan haklarına uluslararası sözleşmelere saygı anlayışı ile sendikal faaliyetlerimize devam etmekteyiz. Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİM-SEN) 2016 yılının kasım ayında Ankara’da kurulmuş olup, akabinde 1. Olağan Genel Kurul’da Genel Merkezi İstanbul’ a taşınıp yaklaşık 7 yıldır Sağlık ve Sosyal Hizmetler Kolunda etkin faaliyet göstermektedir. Ayrım olmaksızın sendika üyesi kamu görevlileri için yasada açıkça toplu sözleşme ikramiyesine hak kazandıkları halde, başvuru konusu düzenleme nedeniyle hizmet kolunda %2 olarak tespit edilen barajın altında kalan sendika üyelerinin bu hakları ellerinden alınmış durumdadır. Anılan düzenleme sendikalar açısından imkan eşitsizliği meydana getirip; örgütlenme özgürlüğünü açıkça ihlal etmektedir. Bu bağlamda; başvuru konusu düzenleme, 87, 98 ve 151 No’lu ILO sözleşmeleri hükümlerine açıkça aykırılıklar barındırdığından ILO ya başvuru yapma gereği doğmuştur” dedi.
ILO, GÖREVİNİ YAPMIYOR, ILO’NUN TARAFSIZLIĞINI SORGULUYORUZ
“ILO sözleşmesinde ‘’Kamu makamları bu hakkı sınırlayacak veya bu hakkın yasaya uygun şekilde kullanılmasına engel olacak nitelikte her türlü müdahaleden sakınmalıdırlar maddesine rağmen, ILO üzerine düşen görevi yapmakta direnmektedir. Hal böyleyken ILO tarafsızlığı maalesef sorgulamamız gerektiğini değerlendiriyoruz” diyen SAHİM-SEN Başkanı Akarken şöyle konuştu: “Başvuru konusu düzenleme sözleşmenin hükümleri ile koruma altına alınan sendika kurma ve sendikaya üye olma haklarına açıkça bir saldırı niteliğinde olup; Türkiye’nin bu sözleşmeye taraf olması münasebetiyle Uluslararası Çalışma Örgütü yetkilileri bu hak ihlaline karşı müdahaleci olması gerekirken sessizliğe bürünmüş 17 Haziran 2023 tarihinde HEP SEN ve Genel Sağlık İş sendika yetkilileriyle ILO Türkiye Ofisi görüşme yapmış, kamu çalışma yaşamındaki temel ilkeler ve haklar konusundaki durum değerlendirmesi yaparken baraj konusunda kendilerine yapılan bir başvuru olmadığı dile getirilmiştir. Görüşme akabinde konuları ele almanın vazgeçilmez aracı sosyal diyalog olacağı beyan edilmiştir. Oysa ILO Türkiye Direktörü makamının verdiği maile gönderilen başvuru metni ise tabiri caizse sümen altı edilmiştir. Kamu makamları tarafından belirlenen bir barajın altında kalan sendikalar, diğerleri ile arasında oluşturulan fırsat eşitsizliği sebebiyle örgütlenme hakkından, hakkın kullanılması neredeyse imkânsız hale getirilmek suretiyle mahrum bırakılmasına yönelik kendilerine bir başvuru yapılmadığı beyan edilmesi ise resmi bir makamın tarafsız olmadığını değerlendirmekteyiz. Teknoloji çağında bir mail ulaşmazsa biliniyor ki bir mesajla geri gönderim yapılır bize ulaşan geri bildirim yoktur. Verilen maile ILO’nun bir tavsiye kararı vermesi istenmiş lakin sonuçsuz kalmıştır.”
BARAJ HAMLELERİ KAMU‘DA ÖRGÜTLENME HAKKININ GASPI ANLAMINA GELİYOR
Barajda yapılan değişikliklerle alakalı Akarken, “Baraj hamleleri KAMU ‘da örgütlenme hakkının gaspı anlamına gelmektedir. ILO sözleşmesinde çalışanın sendika hürriyetinin himaye edildiği anlaşılmaktayken barajlar açıkça ILO sözleşmesine aykırılık teşkil etmektedir. Ayrıca; Türkiye’de sendikalı olamayan birçok meslek grubu vardır. Yüzde 2 barajları toplu sözleşme ikramiyeleri adı altında ödenen paralar eşitlik ilkesine aykırıdır. Bunun dışında “ILO Örgütlenme Özgürlüğü Komitesi Kararları Derlemesi” kitabında (Uluslararası Çalışma Bürosu- Cenevre: ILO, 6. baskı, 2019) "Örgütlenme Özgürlüğü Alanında Sağlanması Gereken Evrensellik, Süreklilik, Öngörülebilirlik, Adalet ve Eşit Muamele İlkeleri Hatırlatılarak ilgili kararlar derlenmiştir. Bu kararlar incelendiğinde de bizlerin ne demek istendiği anlaşılacaktır” dedi. Bu uygulamalar ve engellemelerle uluslararası sözleşmelerin ihlal edilmiş olduğunu ifade eden Akarken son olarak şunları söyledi: “ILO’da Örgütlenme Özgürlüğü Komitesi Kararları Derlemesi” kitabının içeriği başta olmak üzere alınan kararları hiçe saymaktadır. SAHİM SEN olarak kurulduğumuz günden beri hukuk çizgisinden ayrılmadan mücadele ediyoruz. Lakin barajlar demokrasi, hukukun üstünlüğünün beyan edildiği Gazi Mustafa Kemal Atatürk‘ün ve silah arkadaşlarının Türk milletinin büyük çabalarla kurduğu ve günümüzde hatta Türkiye Yüzyılı projelerine layık değildir. Örgütlenme özgürlüğü ilkelerine saygı duyulmasının nihai sorumluluğu, hükümete ait olduğu halde barajları kanun haline getiren de hükümettir. Unutulmamalıdır ki; örgütlenme özgürlüğü, barış ve sosyal adaletin temel teminatlarından biridir.”