İyi huylu prostat büyümesi erkeklerde önemli bir sağlık sorunudur ve özellikle yaşla birlikte ortaya çıkmaktadır. İyi huylu prostat büyümesi, prostat bezinin büyüyerek idrar yolunu sıkıştırması nedeniyle idrar yapma sorunları yol açmaktadır. Prostat büyümesinde başlıca cerrahi tedavi yöntemlerine İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Üroloji bölümünden Doç. Dr. Mehmet Kaba dikkat çekti.
Prostat Büyümesi Genellikle Hangi Yaşlarda Görülür?
Prostatın iyi huylu büyümesi, genellikle 50 yaş sonrası ortaya çıkan altta yatan nedenlerini henüz tam olarak bilemediğimiz bir hastalıktır.
Prostat iç kısmındaki bezlerin büyümesiyle mesanenin alt kısmındaki idrar yollarını daraltarak idrar akışın azaltmasıyla kendini gösterir. Bu durumdaki hasta idrarını boşaltabilmek için kendisini daha fazla zorlamak durumunda kalıyor. Zamanla mesane tam boşalamıyor ve hatta çok fazla kalması durumunda böbrek işleyişini bozulmasına bile neden olabiliyor
İyi huylu prostat büyümesinin tedavisinde birinci tedavi yöntemi medikal tedavi olmalıdır. İlaç tedavine yanıt vermeyen veya ilacın yetersiz kaldığı durumlarda ya da ilacı yan etkileri nedeniyle kullanamayan hastalara cerrahi tedavi işlemi yapılabilir. Bunun yanında prostat büyümesinden kaynaklı mesane taşı oluşan, tekrarlayan sonda takılan, tekrarlayan prostata bağlı kanamaları olan hastalara ve prostat kaynaklı sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren hastalarda da cerrahi işlem planlaması yapılmalıdır.
Prostatın İyi Huylu Büyümesindeki Cerrahi Tedaviler
Rezeksiyon (kazıma), enükleasyon (içini boşaltmak), vaporizasyon (buharlaştırma), ablasyon (yakma) prensipleri ile tedavi yöntemleri mevcuttur. Bu yöntemlerden başlıcalarını Doç. Dr. Mehmet Kaba sizler için sıraladı.
Açık Prostatektomi
Transüretral rezeksiyon (TUR), genellikle plazmakinetik enerji uygulanır.
Lazer vaporizasyon, KTP (Greenlight) ile uygulanır.
Ablatif tedaviler Rezum gibi tekniklerle uygulanır.
Lazer enükleasyon, Holmium (HoLEP),thulium (ThuLEP) lazerler ile uygulanabilir.
Açık Prostat Ameliyatı
İyi huylu prostat büyümesi olan hastalarda açık yöntemle prostat içinin boşaltılması ilk uygulanan cerrahi yöntemdir. Ameliyat esnasında fazla kanamaya neden olması ve sonrasında uzun yatış süresi gerektirmesi olsa da 80-100 gr’dan büyük iyi huylu prostat büyümesi olan hastalarda kullanılmaya devam etmektedir.
Transüretral Rezeksiyon (TUR) Prostatektomi
TUR P iyi huylu prostat büyümesinin (BPH) cerrahi tedavisnde en sık uygulanan bir amaliyat yöntemidir. TUR P elektrik enerjisiyle vücuda herhangi bir kesi yapmadan idrar yolundan girilerek kapalı yöntemle genellikle plazmakinetik olmak üzere farklı enerji tiplerinde prostat bezlerinin kesilmesi işlemidir. Prostat hacmi 30-80 ml hacmindeki iyi huylu prostat büyümesi olan hastalar için standart tedavi prosedürü TUR-P’dir.
Transüretral Prostat İnsizyonu (Tuip)
Transüretral prostat insizyonu (Tuip) yöntemi 30 ml’den küçük hacimli ve median (orta) lobu olamayan iyi huylu prostat hastalar için uygun bir yöntemdir.
TUİP yönteminin ejekülasyon (boşalma) fonksiyonlarına da zarar vermemesinden dolayı semptomu olan genç hastalarda özellikle tercih edilmelidir. Bu özelliği ile diğer kapalı yöntemlerden üstündür. Kısa ameliyat süresi ve kanama ihtimalinin çok az olması da bu yöntem için ayrı bir avantajdır.
Prostatın Lazer İle Vaporizasyonu
Prostatın içindeki idrar kanalının genişletilmesi amacıyla kanala komşu prostat dokusunu buharlaştırılması yöntemi hasta uyumunu artırarak yolun genişletilmesi ve kan sulandırıcı kullanan hastalarda kullanılabilmesi amacıyla geliştirilmiştir. En bilinen yöntemi Greenlight Lazerdir. Etkinliği az olmasından dolayı pek tercih edilmemektedir.
Lazer Enüklasyon Prostatektomi
HoLEP
İyi huylu prostat büyümesinin tedavisinde açık prostatektomi ameliyatı gibi prostatın içinde tıkanıklık oluşturan prostat dokusunu enükleasyonla tama yakın çıkarırken bu işlemi açık prostat amaleyatı kadar hastaya zarar vermeden kapalı olarak yapmak amacıyla geliştirilen lazer ile prostat enükleasyonu tekniği için ilk kullanılan lazer enerji kaynağı Holmium YAG lazerdir. Bu yüzden bu ameliyat Holmium lazer ile prostatın enükle edilmesi yani çıkarılması isminin kısaltması olan HoLEP adıyla anılmaktadır.
Yüksek enerji sayesinde idrar kanalını tıkayan prostatik adenom dokusu kesilir ve özel aletler ile çıkarılır. Bu yüksek enerji sayesinde de iyi kanama kontrolü (koagülasyon) sağlanır. Özellikle 80-100 ml hacmin üzerindeki prostatlar için açık prostatatektomi amaliyatına çok iyi bir alternatiftdir. Kısa hastanede yatış süresi, kısa sonda süresi (ortalama 2 gün) ve hızlı iyileşme bu yöntem ameliyatlarının avantajlarıdır.
ThuLEP
ThuLEP, Thulium Lazer ile Prostatın Enükleasyonu yani prostatın içinin boşaltılması ve idrar yolunda tıkanıklığa ya da daralmaya neden olan dokunun prostat kapsülüne kadar çıkarılması ameliyatıdır. HoLEP ameliyatında Holmium YAG lazer kullanılırken; ThuLEP ameliyatının tek farkı Thulium YAG lazer kullanılıyor olması onun dışında bütün ameliyat aynıdır.
İyi Huylu Prostat Büyümesinde Alternatif Ablatif Tedaviler (Rezum)
Termal su buharı ile prostat dokusunun vaporizasyonu (buharlaştırılması) yöntemidir. İdrar kanalından girilerek prostat dokusuna yönlendirilen özel aletler yardımı ile uygulanabilir. En büyük avantajı anestezi alması çok riskli olan yaşlı hastalarda lokal anestezi ile dahi yapılabilmesidir. Uzun dönem sonuçları ile ilgili yeterli verinin olmaması nedeni ile etkinliğini TUR-P, HOLEP ve açık prostat ameliyatı gibi ispatlamış bir yöntem değildir.