İstihdamı Artıran Üreticiler 2024’ün İlk Çeyreğinde Yatırıma Sıcak Bakıyor!
Döviz Kuru ve Kurlardaki Artış 2023’te Satış Sonrası Pazarının En Büyük Sorunu Oldu!
Otomotiv satış sonrası pazarında yaşanan yükseliş trendi 2023’ün son çeyreğinde de devam etti. 2023 yılının son çeyreğinde satış, ihracat ve istihdamını artıran sektör, 2024 yılında satışlarda dolar bazında yüzde 8,82 artış bekliyor. Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneğinin (OSS) 2023 Yıl Sonu Sektörel Değerlendirme Anketi’ne göre; 2023 yılının son çeyreğinde, 2022’nin aynı dönemine göre yurt içi satışlarda dolar bazında ortalama yüzde 15.11’lik artış yaşandı. Üretici üyelerin yüzde 56,8’i önümüzdeki üç ayda yatırım planlarken, 2023 yılının üçüncü çeyreğinde gözlemlenen problemlerin başında “döviz kuru ve kurdaki artış” geldi. OSS üyeleri, “tedarik problemleri”nin önceki döneme göre gerilediğini belirtti. OSS Başkanı Ali Özçete, “2024 yılı özelinde ve gelecek yıllarda otomotiv satış sonrası sektörünü etkileyen konuların başında, elektrikli ve otonom araçlar için gerekli yedek parçaların üretimi, dijitalleşme, otomasyon ve robotik kullanımının yaygınlaşması gibi birçok önemli konu başlığı bulunuyor. Söz konusu trendlerin elektrikli araçlar başta olmak üzere otomotiv ve otomotiv satış sonrası sektöründe talebi yukarı yönlü etkileyeceğini öngörüyoruz” açıklamasında bulundu.
Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS), otomotiv satış sonrası pazarı özelinde 2023 yılının son çeyreğini, üyelerinin katılımıyla düzenlediği bir anket çalışmasıyla değerlendirdi. OSS Derneğinin 2023 Yıl Sonu Sektörel Değerlendirme Anketi’ne göre; otomotiv satış sonrası pazarı 2022’nin son döneminde başlayan yükseliş trendini 2023 genelinde de devam ettirdi. Ankete göre; 2023’ün son çeyreğinde, 2022 yılının son çeyreğine göre yurt içi satışlar dolar bazında ortalama yüzde 15.11 artış gösterdi. Bu dönemde dağıtıcı üyelerin satışlarında dolar bazında yüzde 12.59 artış görülürken, üretici üyelerde bu oran yüzde 18,92 seviyesinde gerçekleşti.
2024 yılında satışlarda dolar bazında yüzde 8.82 artış bekleniyor!
Ankette, 2024 yılıyla ilgili beklentilere de yer verildi. Buna göre sektörde 2024 yılında yurt içi satışlarda dolar bazında yüzde 8.82 oranında artış beklendiği gözlemlendi. Anket ayrıca, yılın ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre satışlarda dolar bazında ortalama yüzde 5.38’lik artışa işaret ediyor. 2022’de yüzde 60 olan tahsilat süreçlerinde 2023’te de bir değişiklik olmadığını ifade eden OSS Derneği üyelerinden yüzde 25,8’i tahsilat sürecinin daha iyi hale geldiğini, yüzde 19,4’ü ise daha kötüye gittiğini belirtti. 100 üzerinden değerlendirilen ve 2022 yılında 60 olan anket ortalaması ise 2023’te 52,7’ye geriledi.
Toplam istihdam yılı artışla kapattı!
Ankete katılan üyelerin yüzde 63,4’ü 2023 yılında istihdamını artırdı. Üyelerin yüzde 28’i söz konusu dönemde istihdamını korudu. 2022 yılına kıyasla istihdamının azaldığını belirten üye oranı ise yüzde 8,6 seviyesinde kaldı. Üretici ve dağıtıcı üyelerin istihdamları birbirine yakın seyretti.
En büyük problem döviz kurlarındaki artış!
Sektördeki problemler anketin yine en dikkat çekici bölümlerinden birini oluşturdu. Üyelerin, 2023 yılında gözlemlediği problemlerin başında yüzde 69,9 ile “Döviz kuru ve kur artışı” gelirken, yıl genelinde görülen “Tedarik problemleri”nin önceki yıla göre gerilediği görüldü. Üyelerin yüzde 48,4’ü “Kargo maliyeti ve teslimat problemleri”ni sektör için en büyük ikinci sıkıntı olarak nitelendirdi. Ankete katılanların yüzde 46,2’si nakit akışında yaşanan problemlere, yüzde 38,7’si de gümrüklerde yaşanan problemlere işaret etti. Ayrıca katılımcıların yüzde 36,6’sı mevzuat değişiklikleri, yüzde 14’ü de iş ve ciro kaybını önemli sorunlar olarak sıraladı.
Üretici üyelerin yüzde 56.8’i yatırım planlıyor!
Anket ile birlikte sektörün yatırım planları da mercek altına alındı. Ankete göre önümüzdeki üç ayda yeni yatırım yapmayı düşünen üyelerin oranı yüzde 48,4 ile bir önceki dönemin üzerinde gerçekleşti. Bir önceki ankette üretici üyelerin yüzde 43,8’i yatırım planlarken, yeni ankette bu oran yüzde 56,8’e yükseldi. Dağıtıcı üyelerde ise bu oran yüzde 50’den yüzde 42,9’a geriledi. Ankete katılan üyelerin yüzde 17,2’sinin önümüzdeki üç ayda sektörün daha iyiye gideceğini öngördüğü gözlemlendi. Daha kötüye gidecek diyenlerin oranı ise yüzde 32,2 olarak belirlendi.
Üretim de ihracat da yılı artışla kapattı!
Üreticilerin 2023 yılında kapasite kullanım oranı ortalaması yüzde 81,62 olarak gerçekleşti. Bu oran 2022’de yüzde 74,48 idi. 2023’ün son çeyreğinde üyelerin üretimi bir önceki çeyreğe göre yüzde 16,49 oranında arttı. 2023 yılının son çeyreğinde üyelerin ihracatı, 2022 yılının son çeyreğine göre dolar bazında yüzde 13,38 artış gösterdi.
OSS’den 2023-2024 değerlendirmesi
Çıkan son çeyrek anketleri paralelinde 2023-2024 dönemi değerlendirme ve öngörülerini paylaşan OSS Başkanı Ali Özçete, “2023 yılı otomotiv ve otomotiv satış sonrası sektörleri açısından rekorlarla geçen bir yıl oldu. Sektör olarak 1.2 milyondan fazla araç ile tarihin en yüksek araç satışının gerçekleştiği 2023 yılında; 2022’ye oranla neredeyse 5 katı fark ile elektrikli araç satışının yaşanması gelecek yıllar için tüketici eğilimleri ve satış stratejilerinin revize edilmesi adına önemli bir farkındalık yarattı. Otomotiv satış sonrası sektörü ulusal ve uluslararası etkilerden ciddi anlamda etkilenen bir sektör, 2023 yılının başında otomotiv sektörünü ciddi anlamda arz krizine sokan araç çipi probleminin 2023 yıl sonu ve 2024 yılı için tamamen ortadan kalktığını söyleyebiliriz. Bununla birlikte kapattığımız yılı en çok etkileyen faktörlerden biri olan Rusya – Ukrayna savaşının yaşattığı gerilimler 2024 yılında sektöre daha az etki edecektir. 2023 yılı maalesef ki 6 Şubat depreminin yıkıntıları, döviz kurlarındaki hareketlilik, borçlanma maliyetlerinin artması, yüksek enflasyonist ortam, krediye ulaşılabilirlik, sıfır araç arzındaki gecikmeler nedeniyle 2.el fiyatlarındaki fahiş dalgalanmalar gibi büyük sorunları içerisinde barındıran bir yıl oldu. Bunların yanında sıfır araç fiyatlarının yükselmesiyle birlikte her aracın bir değer oluşturması, mevcut araç sahiplerinin araçlarına periyodik bakım, onarım ve bunun gibi konularda daha hassasiyetle yaklaşmasını sağladı; ayrıca orijinal yedek parça fiyatlarının ciddi derecede yükselmesi kullanıcıları aftermarket pazarına yönlendirerek otomotiv satış sonrası sektörünü ciddi anlamda hareketlendirdi.
