Başak Dikmen İnsan Zihnini ve Davranışlarını Anlamak
Psikoloji pratiğinde çeşitlilik ve kapsayıcılığın, terapi sürecinin etkinliğini arttırabileceğini ve bireylerin terapiye olan güvenini güçlendirebileceğini belirten Uzman Psikolog Başak Dikmen; çalışmalarını, yöntemlerini ve terapideki önemli noktaları MAG Business Okurlarıyla paylaşıyor.
Ödüllü bir uzman olarak kendinizden ve çalışma alanlarınızdan bahseder misiniz? Sizi psikoloji alanına yöneltip motive eden neydi?
Psikoloji alanına olan ilgim ve motivasyonum birçok faktörden kaynaklanıyor. Öncelikle, insanların davranışlarını, duygularını ve düşüncelerini anlama arzusu beni bu alana çeken başlıca etkendi. Psikolojiye olan ilgim, üniversite eğitimim sırasında daha da derinleşti. Psikolojinin hem bilimsel bir disiplin olması hem de insan yaşamına derin bir etki sağlamasıyla bu alanda ilerlemek istediğimi anladım. İnsan zihninin ve davranışlarının ardındaki psikolojik süreçleri anlamak, insanların yaşam kalitesini artırmak ve onlara yardımcı olmak; amacımı güçlendiren temel unsurlardan oldu. Çalışma alanlarımdan biri olarak, özellikle bireysel terapi, danışmanlık ve psikoterapi üzerinde yoğunlaşıyorum. İnsanların yaşadıkları zorlukları anlamak ve onlara destek olmak benim için büyük bir tatmin kaynağı. Ayrıca; stres yönetimi, ilişki problemleri, kaygı ve depresyon gibi yaygın sorunlara odaklanarak insanların bu konulardaki yaşantılarını iyileştirmeye çalışıyorum.
Uzman psikolog olarak, çalışmalarımı sürdürürken insanların potansiyellerini gerçekleştirmelerine yardımcı olmayı ve daha sağlıklı, mutlu bir yaşam sürmelerini desteklemeyi amaçlıyorum. Her bireyin kendine özgü ihtiyaç ve potansiyelinin olduğunu kabul ederek, kişisel ve profesyonel gelişimlerine katkıda bulunmayı hedefliyorum.
Mesleki olarak en çok gurur duyduğunuz an hangisiydi? Kariyerinizdeki dönüm noktalarından bahseder misiniz?
Mesleki olarak en çok gurur duyduğum anlardan biri; uzun süreli bir terapinin sonunda bir danışanımın, hayatında önemli bir dönüşüm yaşamasını görmemdi. Bu süreçte danışanım, uzun süredir çözümleyemediği bir içsel sorunu çözmeyi başardı ve daha sağlıklı bir zihinsel duruma ulaştı. Onun iyileşme sürecine katkıda bulunmak ve destek olmak, benim için gerçekten anlamlı ve gurur vericiydi.
Kariyerimdeki dönüm noktalarından biri ise, lisans eğitimimi tamamladıktan sonra psikoterapi eğitimime başlamamdı. Bu eğitim süreci, psikoterapi becerilerimi geliştirmemde ve insanların daha derin psikolojik düzeylerde nasıl desteklenebileceğini öğrenmemde büyük bir rol oynadı. Ayrıca, ilk profesyonel deneyimlerimle birlikte danışanlarla çalışma fırsatı bulmam da kariyerimde önemli bir dönüm noktası oldu.
Başarıyı nasıl tanımlıyorsunuz?
Başarı benim için; insanın kendisine belirlediği hedeflere ulaşması ve bu süreçte kişisel olarak büyümesidir. Önemli olan; içsel tatmin ve mutluluğu yakalamak, yaşamın farklı alanlarında kendini geliştirmektir.
İş ve özel yaşam dengesini nasıl koruyorsunuz? Yoğun iş temposuyla kişisel hayatınızı dengelemek için hangi stratejileri kullanıyorsunuz?
İş ve özel yaşam dengesini korumak benim için önemli. Yoğun iş temposuyla başa çıkmak için zaman yönetimine dikkat ediyor ve iş saatleri dışında kendime zaman ayırıyorum. Günlük egzersiz yapmak, hobilerime zaman ayırmak ve sevdiklerimle vakit geçirmek benim için denge sağlamada önemli stratejilerden birkaçı. Ayrıca, iş ve özel yaşam arasında sınırlar koymak ve dinlenmeye özen göstermek de bu dengeyi korumamı sağlıyor.
Psikoloji pratiğinizde sıkça karşılaştığınız zorluklar nelerdir? Bu zorlukları nasıl yönetiyorsunuz?
Psikoloji pratiğimde sıkça karşılaştığım zorluklardan biri, danışanların yaşadıkları karmaşık duygusal ve psikolojik sorunların çözüm sürecidir. Her bireyin farklı geçmişleri, deneyimleri ve kişilik yapıları olduğu için, her terapi süreci benzersiz ve özeldir. Bu durum, bazen beklenmedik veya karmaşık durumlarla karşılaşmama neden olabiliyor. Bunun yanı sıra, terapi süreçlerinin zaman zaman beklenenden daha uzun veya daha kısa sürmesi de bir zorluk olabilir. Bazı danışanlar hızlı bir ilerleme gösterirken, bazıları için daha uzun süreçler gerekebilir. Bu durumu dengelemek ve her bireye en uygun destek ve rehberliği sağlamak önemlidir. Bu tür zorluklarla başa çıkmak için, esneklik ve sabır önemli rol oynar. Ayrıca, sürekli olarak profesyonel gelişim ve süpervizyon süreçlerine katılarak, kendi yetkinliklerimi güçlendirmeye ve yeni stratejiler öğrenmeye önem veriyorum. Bu şekilde, karşılaştığım zorlukları daha etkili bir şekilde yönetebiliyorum ve danışanlara daha iyi destek sağlayabiliyorum.
Danışanlarınızla nasıl bir ilişki kurmaya çalışıyorsunuz ve bu ilişkinin terapi sürecindeki önemi nedir?
Danışanlarımla oluşturmaya çalıştığım ilişki, temelde güven, anlayış ve destek üzerine kuruludur. İlişkiyi, karşılıklı saygı ve empatiyle beslemeye özen gösteririm. Danışanlarımın duygularını, düşüncelerini ve deneyimlerini anlamak ve onları yargılamadan dinlemek önemlidir. Bu ilişkinin terapi sürecindeki önemi büyüktür, çünkü sağlam bir terapötik ilişki, danışanın terapiden en büyük faydayı almasını sağlar. Danışanlar, kendilerini güvende hissettikleri ve duygusal olarak desteklendikleri bir ortamda, daha derin konuları keşfetmeye ve kendi iç dünyalarını daha iyi anlamaya daha istekli olurlar. Aynı zamanda terapötik ilişki, danışanın terapiye olan bağlılığını ve terapi sürecinin etkinliğini artırır. Bu nedenle, benim için danışanlarımla kurduğum bu güvenli ve destekleyici ilişkinin sağlam temeller üzerine oturması, terapinin başarısı için kritik bir faktördür. Bu ilişkiyi güçlendirmek için açıklık, şeffaflık ve danışanın bireysel ihtiyaçlarına duyarlı olma prensiplerini benimserim.
Kişisel gelişim ve ruh sağlığı konularında toplumun genel yaklaşımını nasıl değerlendiriyorsunuz? Hangi noktalarda iyileştirmeye ihtiyaç olduğunu düşünüyorsunuz?
Toplumun ruh sağlığı ve kişisel gelişim konularına yaklaşımı giderek daha olumlu bir yönde ilerliyor, ancak hâlâ iyileştirilmesi gereken önemli noktalar var. Örneğin; ruh sağlığı konularının hâlâ tabu olarak görüldüğü ve bu yüzden insanların yardım aramaktan kaçındığı durumlar mevcut. Daha fazla farkındalık ve eğitimle bu durumun düzeltilmesi önemli. Ayrıca, ruh sağlığı hizmetlerine erişimdeki eşitsizlikler de büyük bir sorun. Bazı bölgelerde yeterli psikolojik destek sunulmaması veya bu hizmetlere ulaşmanın zor olması, toplumun genel ruh sağlığı durumunu olumsuz etkiliyor. Bu noktada, daha fazla kaynak ayrılması ve erişim engellerinin kaldırılması gerekiyor.
Psikolojik yardım almak isteyen ancak terapiye başlamakta tereddüt eden kişilere ne tür önerilerde bulunursunuz? Terapi sürecine başlamak için en uygun zamanı nasıl belirleyebilirler?
Psikolojik yardım almak isteyenler için terapiye başlamak korkutucu olabilir ancak, küçük adımlarla başlayabilirsiniz. Öncelikle, terapi hakkında bilgi edinmek ve bir terapistle görüşmek için randevu almak iyi bir başlangıç olabilir. Motivasyonunuzu ve ihtiyaçlarınızı düşünmek, terapiye başlamak için en uygun zamanı belirlemenize yardımcı olabilir. Genellikle zor zamanlarda veya duygusal desteğe ihtiyaç duyduğunuzda terapiye başlamak mantıklı olabilir. En önemlisi, kendinize zaman ayırmak ve duygusal iyiliğinizi önemsemek.
Psikoloji pratiğinde çeşitlilik ve kapsayıcılık konularına nasıl yaklaşıyorsunuz? Bu konuların sektördeki önemi hakkında ne düşünüyorsunuz?
Bu konulara çok önem veriyorum, çünkü her bireyin benzersiz ihtiyaçları ve deneyimleri olduğuna inanıyorum. Herkesin, kültürel, cinsiyet, yaşam tarzı veya diğer kimlik özelliklerine saygı gösterilmesi ve bu çeşitliliğin terapi süreçlerine yansıtılması gerektiğine inanıyorum. Bu konuların sektördeki önemi büyük, çünkü psikolojik yardım alan herkesin kendilerini anlaşılmış ve desteklenmiş hissetmeleri gerekiyor. Çeşitlilik ve kapsayıcılık, terapi sürecinin etkinliğini artırabilir ve bireylerin terapiye olan güvenini güçlendirebilir. Ayrıca bu yaklaşımın, farklı kültürel geçmişlere sahip bireylerin, ruh sağlığı hizmetlerine erişimini kolaylaştırabileceğine inanıyorum.
Psikolojik sağlık hizmetlerine erişimdeki engeller hakkında ne düşünüyorsunuz? Bu engelleri aşmak için neler yapılabilir ve daha kapsayıcı bir sistem nasıl oluşturulabilir?
Psikolojik sağlık hizmetlerine erişimdeki engeller, birçok insanın uygun yardımı almasını zorlaştırabilir. Örneğin; maliyetler yüksek olabilir ve bu da bazıları için terapiye ulaşmayı zor hale getirebilir. Ayrıca, bazı bölgelerde terapist bulmak zor olabilir veya uzun bekleme süreleri olabilir. Bu engelleri aşmak için, mali destek programları genişletilebilir ya da ücretsiz veya düşük maliyetli terapi seçenekleri sunulabilir. Ayrıca, teleterapi gibi uzaktan hizmetlerin kullanımı artırılabilir, böylece coğrafi engeller azaltılabilir.
Eğitim ve farkındalık çalışmaları da önemlidir; toplumun psikolojik sağlık hizmetlerinin önemi konusunda bilgilendirilmesi gerekmektedir. Daha kapsayıcı bir sistem oluşturmak için, herkesin kültürel ve dil ihtiyaçlarına duyarlı hizmetlere erişimi sağlanmalıdır. Böylece, psikolojik sağlık hizmetlerine kolayca ulaşılabilir ve ihtiyaç duyulan destek alınabilir.
Telefon bağımlılığı, günümüzde giderek artan bir sorun haline geliyor. Bu konuda danışanlarınıza nasıl yaklaşıyorsunuz ve bağımlılıkla mücadele etmek için hangi stratejileri öneriyorsunuz?
Telefon bağımlılığı günümüzde gerçekten yaygın bir sorun haline geldi. Danışanlarımda bu konuya nasıl yaklaştığımı anlatayım. Öncelikle, bağımlılığın bireyin yaşamını nasıl etkilediğini anlamak için onların deneyimlerini dinlerim. Mücadele için önerdiğim stratejiler şunlar:
Bilinçli Kullanım: Telefon kullanım alışkanlıklarını gözden geçirip sınırlamak.
Alternatif Aktiviteler: Telefon yerine spor, kitap okuma gibi sağlıklı aktiviteler önermek.
Destek ve Motivasyon: Arkadaşlar veya ailelerden destek istemelerini teşvik etmek.
Sınırlar Koymak: Telefon kullanımıyla ilgili net sınırlar belirlemek ve bunlara uymak.
Gelecekte psikoloji alanında neler görmeyi umuyorsunuz? Sektördeki gelişmeler hakkında neler tahmin ediyorsunuz?
Gelecekte psikoloji alanında daha fazla erişilebilirlik ve teknoloji kullanımının artmasını umut ediyorum. Özellikle dijital platformların terapiye erişimi kolaylaştırması ve uzaktan destek sağlaması önemli bir gelişme olabilir. Ayrıca, psikolojik sağlık hizmetlerinin çeşitliliği ve kültürel duyarlılık konusundaki bilincin artması da önemli. Sektörde yapay zekâ ve veri analitiğinin psikolojik değerlendirme ve tedavi süreçlerine entegrasyonu gibi teknolojik gelişmelerin etkisi büyük olacak gibi görünüyor. Bu gelişmelerin, daha etkin ve kapsayıcı psikolojik yardım sağlama kapasitesini artıracağını umuyorum.
İş dünyasında kadınların karşılaştığı önyargılar ve engeller hakkında ne düşünüyorsunuz? Kadın liderlerin güçlenmesi ve iş dünyasında daha fazla temsil edilmesi için neler yapılabilir?
İş dünyasında kadınlar hâlâ karşılaştıkları cinsiyet temelli ön yargılar ve engellerle mücadele ediyorlar. Kadın liderlerin güçlenmesi ve iş dünyasında daha fazla temsil edilmeleri için eğitimde cinsiyet eşitliği bilincinin artırılması, destekleyici politikaların benimsenmesi ve mentörlük programları gibi inisiyatifler önem taşıyor. Bu adımlar, kadınların liderlik potansiyellerini ortaya çıkararak iş dünyasında daha etkin roller üstlenmelerine olanak sağlayabilir. Şirketlerin cinsiyet eşitliği politikalarını benimsemesi ve uygulaması önemlidir. Kadınların terfi edebilmeleri için destekleyici iş gücü politikaları geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. Kadın liderlerin güçlenmesi için mentörlük programları ve ağ oluşturma etkinlikleri düzenlenmelidir.
