Bu sene Haziran Ekim arasında dış ticaret açığı azalmaya başlamıştı. Cari işlemlerde fazla vardı. Kasım ayında dış ticaret açığı tekrar arttı.
Bu sene kasım ayına kadar ihracatta artış, ithalatta düşüş oldu. Ancak kasım ayında terse döndü. İhracat yüzde 3,1 oranında azaldı. İthalat yüzde 2,7 oranında arttı. Aylık dış ticaret açığı 7,5 milyar dolar oldu. Geçen sene aynı ayda dış ticaret açığı 6 milyar dolar olmuştu.
2023 Eylül ayında altın ithalatı kotaya bağlandı. Dış açıklar azalmaya başladı ve fakat bu defa bu sene ilk 10 ayda, net hata ve noksan kaleminden 14 ,7 milyar dolar kaynağı belli olmayan döviz çıktı. Bunun önemli bir kısmı kaçak ithal altın karşılığı olabilir.
Türkiye bu tür yasaklarla dış açıklardan kurtulamaz. Dış açıklar devam ettiği sürece de iktisadi ve sosyal kalkınma sağlayamayız. Dış açıkları düşürmek ve dış fazla vermek istiyorsak;
- Üretimde ithal girdi payını azaltmamız gerekir.
Kasım ayında toplam ithalatın;
- Yüzde 68,5’i aramalı ve hammadde,
- Yüzde 13,9’u yatırım malı,
- Yüzde 17,6’sı da tüketim malıdır.
Türkiye de 2005-2012 arasında sıcak para ve düşük kur tuzağı, üretimin dışa, ithalata bağımlı olmasına neden oldu. İmalat sanayiinde yüzde 40 dolayında, ihracat malı üretiminde yüzde 70 dolayında ithal girdi kullanıyoruz. Döviz sorunu yaşarsak, ithalat yapamayız üretimimiz durur.
Türkiye bir istikrar programı yapmadı. Ama uygulamalar içinde de ithalat bağımlılığının adı bile anılmıyor. Gerçekte ise en acil sorun üretimin ithal girdiye bağımlı olmasıdır.
Üretimde ithal girdi payını azaltıp, yüzde 20 oranının altına düşürmek gerekir. Bunun içinde ikame yatırımlara yüksek teşvikler vermek, bu alanda yatırım yapacak yabancı yatırım sermayesini de teşvik etmek ve güvence vermek gerekir.
- Rusya ve Çin ithalat lobisinden kurtulmamız gerekiyor.
Kasım ayında ihracatımızın yüzde 48’ini Avrupa Birliği ve İngiltere’ye yapmışız. Buna karşılık dış ticaret açığımız yok 0,8 milyar dolar fazlamız var.
Aynı ayda ihracatımızın yüzde 3,1’ini Rusya ve Çin’e yapmışız ama bu iki ülkeye karşı bir ayda 6,7 milyar dolar dış ticaret açığı vermişiz. Toplam aylık açığımız içindeki payı yüzde 89’dur.
Rus petrolü ve doğalgazına alternatif ülke bulmalıyız. Rusya ve Çin’e yüksek kota ve vergi uygulamalıyız.
- Yüksek teknoloji yaratmalıyız.
Kasım ayında yüksek teknoloji ürünleri ihracatı 822 milyon dolar oldu.22 milyar 289 milyon dolar olan toplam ihracatımız içindeki payı, yüzde 3,6’dır.
Bir I phone cep telefonu bir araba buğdayla aynı fiyattadır. Yüksek teknoloji üretimi için;
* Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) ve teknoloji yatırımlarını arttırmak gerekir
* Eğitim ve İnsan Kaynağını geliştirmek, beşeri sermayeye yatırım yapmak ve beyin göçünü önlemek gerekir. Eğitimi ideolojik taassuptan çıkarmak gerekir.
* Teknoloji üretimine destek vermek gerekir.
* Devletin öncü olması ve yüksek teknolojik yatırımlar yapması gerekir.
Teknoloji üretimi için devletin elinde yeterli kaynağı var. Kaldı ki popülizmde kullanılan kamu bankaları özelleştirilerek, TRT satılarak, Saray ve Diyanet harcamaları kısılarak, yandaş medyaya ve yandaş vakıflara verilen kaynaklar kesilerek, kamuda lüks harcamalar kısılarak ilave kaynak sağlamak mümkündür
